Pompa oleju, jako element układu smarowania silnika spalinowego to fundamentalna część systemu umożliwiający pracę silnika, Pompa oleju stanowi element układu smarowania silnika spalinowego, będąc przy tym fundamentalną częścią systemu umożliwiającego jego pracę. Minimalizuje tarcie i zużycie współpracujących elementów ruchomych, odprowadzana odprowadza ciepło oraz usuwa zanieczyszczenia z obszarów współpracy par kinematycznych. Kluczowym komponentem tego układu jest wspomniana wcześniej pompa oleju, której zadaniem jest wymuszone przetłaczanie oleju silnikowego ze zbiornika (miski olejowej) poprzez magistralę olejową do punktów smarowania w całym silniku (łożyska wału korbowego, łożyska wałka rozrządu, panewki korbowodowe, tuleje cylindrowe, mechanizm rozrządu, turbosprężarka itp.)
Nie jesteś pewien, który produkt wybrać? Skontaktuj się z nami – chętnie doradzimy!
Pompa oleju i jej rola silniku
Pompa oleju, będąca pompą wyporową (najczęściej zębatą wewnętrzną, zębatą zewnętrzną, łopatkową lub mimośrodową), generuje ciśnienie oleju niezbędne do pokonania oporów przepływu w kanałach olejowych i zapewnienia odpowiedniego smarowania w różnych warunkach pracy silnika (zależnych od obciążenia, prędkości obrotowej i temperatury). Charakterystyką pracy pompy oleju (wydajność objętościowa, ciśnienie) jest ściśle określona przez producenta silnika w specyfikacjach technicznych i projektowana z uwzględnieniem zapotrzebowania na smarowanie wszystkich krytycznych komponentów w całym zakresie eksploatacyjnym.
Wraz z eksploatacją silnika, pompa oleju, jako element mechaniczny podlegający ciągłym obciążeniom i tarciu wewnętrznemu, może wykazywać oznaki zużycia mechanicznego.
Zgodnie z definicją tribologii, czyli nauka o tarciu i procesach go towarzyszących, długotrwała praca w warunkach tarcia prowadzi do erozji powierzchni roboczych elementów pompy (zębów kół zębatych, łopatek, wirnika), wzrostu luzów wewnętrznych oraz spadku sprawności objętościowej. Dodatkowo, zanieczyszczenia w oleju (cząstki stałe, nagar) mogą przyspieszać proces zużycia poprzez ścieranie abrazyjne
Pompa oleju, jakie są objawy awarii
Pompa oleju, jak każdy mechanizm będący w użyciu, może ulec awarii. Zanim jednak dojdzie do całkowitej utraty sprawności, można zauważyć kilka charakterystycznych objawów, które powinny skłonić nas do natychmiastowego sprawdzenia stanu układu smarowania. Ignorowanie tych symptomów może prowadzić do poważniejszych problemów z silnikiem, które wymagać będą bardzo kosztownych napraw. Diagnostyka awarii pompy oleju opiera się na monitorowaniu kluczowych parametrów układu smarowania.
Do objawów, na które należy zwrócić uwagę należą przede wszystkim:
- Spadek ciśnienia oleju: Jest to jeden z najbardziej charakterystycznych objawów obniżonej sprawności pompy. Może być sygnalizowany kontrolką ciśnienia oleju na desce rozdzielczej lub wskazaniami manometru ciśnienia oleju. Zgodnie z normami SAE J1930 i ISO 16732, nieprawidłowe ciśnienie oleju może prowadzić do niedostatecznego smarowania i przyspieszonego zużycia komponentów silnika.
- Hałasy z okolic pompy oleju: Nadmierne zużycie łożysk, uszkodzenie kół zębatych lub zatarcie elementów pompy może generować nietypowe dźwięki (wycie, stukanie). Analiza spektralna drgań (Vibration Analysis) zgodnie z normą ISO 10816 może pomóc w identyfikacji źródła hałasu.
- Obecność opiłków metalu w oleju: Świadczy o intensywnym zużyciu mechanicznym elementów pompy lub innych komponentów silnika. Analiza oleju (Oil Analysis) zgodnie z normą ASTM D5185 pozwala na identyfikację rodzaju i ilości zanieczyszczeń.
- Przegrzewanie silnika: Niedostateczne smarowanie zwiększa tarcie, co prowadzi do wzrostu temperatury silnika. Monitorowanie temperatury płynu chłodzącego i oleju za pomocą czujników (np. termistorów NTC/PTC) jest kluczowe w diagnostyce.
Pompa oleju – konsekwencje awarii
Pompa oleju może być napędzana na różne sposoby, w zależności od konstrukcji silnika. W niektórych przypadkach napędza ją wałek rozrządu, w innych za pomocą paska lub łańcucha rozrządu, a jeszcze w innych bezpośrednio przez wał korbowy. Bez względu jednak na rodzaj konstrukcji, w wyniku wieloletniej eksploatacji pompa oleju ulega stopniowemu zużyciu. Z tego powodu dochodzi do obniżenia jej wydajności, co negatywnie wpływa na ciśnienie oleju w silniku i skuteczność smarowania. To z kolei może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak przegrzanie silnika czy uszkodzenie jego części.
W przypadku całkowitej awarii pompy oleju, skutki mogą być bardzo poważne. Silnik, pozbawiony odpowiedniego smarowania, zaczyna ulegać stopniowemu zatarciu. Brak oleju prowadzi do zwiększonego tarcia między ruchomymi częściami, co w konsekwencji może doprowadzić do ich zniszczenia.
Uszkodzenie pompy oleju i wynikające z niego niedostateczne smarowanie ma katastrofalne skutki dla silnika, prowadząc do:
- Przyspieszonego zużycia łożysk wału korbowego i wałka rozrządu: Niedostateczna warstwa oleju smarującego prowadzi do kontaktu metal-metal i intensywnego ścierania panewek (zgodnie z teorią smarowania hydrodynamicznego Reynoldsa).
- Zatarcia panewek korbowodowych i głównych: W ekstremalnych przypadkach braku smarowania dochodzi do trwałego połączenia współpracujących powierzchni w wyniku wysokiej temperatury i tarcia.
- Uszkodzenia turbosprężarki: Łożyska turbosprężarki są szczególnie wrażliwe na niedostateczne smarowanie ze względu na wysokie prędkości obrotowe.
- Zatarcia tłoków w cylindrach: Brak odpowiedniego filmu olejowego na gładzi cylindrowej prowadzi do zwiększonego tarcia i zatarcia pierścieni tłokowych oraz powierzchni tłoka.
- Awarii mechanizmu rozrządu: Niedostateczne smarowanie łańcucha rozrządu, kół zębatych lub hydraulicznych napinaczy prowadzi do ich przyspieszonego zużycia i potencjalnej awarii.
Pompa oleju – jak zapobiegać awariom?
Aby uniknąć kosztownych napraw i awarii pompy oleju, warto stosować się do kilku podstawowych zasad:
- Regularna wymiana oleju – olej silnikowy traci swoje właściwości smarujące w miarę użytkowania. Warto regularnie wymieniać olej, zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu.
- Kontrola poziomu oleju – regularne sprawdzanie poziomu oleju jest podstawowym krokiem w dbaniu o silnik. Zbyt niski poziom oleju może prowadzić do problemów z pompą oleju.
- Wymiana filtrów – zanieczyszczony filtr oleju może prowadzić do blokowania przepływu oleju w silniku, co obciąża pompę oleju. Regularna wymiana filtrów jest kluczowa.
- Używanie wysokiej jakości oleju – stosowanie oleju o odpowiedniej lepkości i jakości wpływa na żywotność zarówno silnika, jak i pompy oleju.
Pompa oleju, dlaczego jest tak ważna?
Pompa oleju jest kluczowym elementem silnika, zapewniającym smarowanie, redukcję tarcia i odprowadzanie ciepła. Jej prawidłowe działanie bezpośrednio wpływa na efektywność jednostki napędowej. Typowe objawy awarii pompy oleju to zapalenie kontrolki ciśnienia oleju, spadek mocy silnika, przegrzewanie się oraz niepokojące dźwięki. Ignorowanie tych sygnałów grozi poważnymi i trwałymi uszkodzeniami silnika, takimi jak zatarcie wału korbowego, zniszczenie panewek, uszkodzenie wałka rozrządu oraz tłoka i tulei cylindrowej. Regularna konserwacja, obejmująca wymianę i kontrolę poziomu oleju, jest kluczowa dla utrzymania pompy oleju w dobrym stanie, zapewniając długotrwałą sprawność silnika i minimalizując ryzyko kosztownych napraw. Dbałość o te podstawowe czynności przekłada się na niezawodność maszyny.
Masz problem z pompą oleju w Twojej maszynie budowlanej, kombajnie lub kosiarce?
W naszym sklepie znajdziesz szeroki wybór części i akcesoriów, które pomogą Ci rozwiązać wszelkie kłopoty z układem smarowania. Zapraszamy do zakupów!
